Płaskostopie jest deformacją stopy i należy do najczęstszych schorzeń dotyczących tej części ciała. Polega na obniżeniu, a czasem nawet całkowitym zaniku wysklepienia stopy. Wyróżnia się dwa rodzaje zaburzenia – płaskostopie podłużne i płaskostopie poprzeczne. Ten drugi rodzaj został opisany w niniejszym artykule, który pozwoli rozeznać się w objawach, przyczynach oraz leczeniu płaskostopia poprzecznego.
Płaskostopie poprzeczne – objawy
Płaskostopie poprzeczne objawia się obniżeniem łuku poprzecznego stopy oraz zmianą punktów podparcia stopy z I kości śródstopia na kość II i III. Powoduje to rozchodzenie się kości śródstopia oraz poszerzenie przedniej części stopy. Podobnie jak w przypadku płaskostopia podłużnego zaburzenie rozwija się powoli i niezauważenie, aż do czasu, kiedy pojawiają się dokuczliwe objawy – odciski i bolesne nagniotki, puchnięcie stóp oraz ból łydek i kręgosłupa. W dalszej fazie może dojść nawet do zapalenia stawów śródstopno-palcowych, które wywołują ból stóp podczas chodzenia, stawania na palcach czy chodzenia boso.
Płaskostopie poprzeczne – przyczyny
Oprócz wrodzonych wad (wiotkość więzadeł oraz torebek stawowych) płaskostopie poprzeczne może wynikać z nieprawidłowych nawyków i bodźców. Do jego powstania w dużym stopniu przyczynia się wielogodzinna praca stojąca. Ponadto – niewłaściwie dobrane obuwie (ciasne lub na wysokim obcasie) oraz nadwaga zaburzają rozkład ciężaru ciała, który spoczywa na stopach, co przyczynia się do ich deformacji. Płaskostopie poprzeczne jest często wynikiem urazów, chorób reumatoidalnych czy zaburzeń hormonalnych. Towarzyszy również paluchowi koślawemu lub palcom młotkowatym.
Płaskostopie poprzeczne – leczenie
Przy leczeniu płaskostopia poprzecznego bardzo ważne jest wykrycie wymienionych powyżej składowych deformacji, dlatego należy poddać się podoskopii – badaniu, które oceni szczegółowo budowę stopy i sposób jej obciążenia, a także ustawienie stawów skokowych i kolanowych. Podoskopia dynamiczna bada ponadto zachowanie stopy podczas chodu i jest pomocne w doborze odpowiednich wkładek ortopedycznych. W przypadku wykrycia podczas badania kilku deformacji istotne jest, aby wszystkie korekcje przeprowadzić w trakcie jednego zabiegu operacyjnego. W tego typu leczeniu stosuje się osteotomię kości śródstopia.
Leczenie mniejszych deformacji stopy polega na doborze właściwego obuwia, unikaniu obcasów i szpilek, redukcji masy ciała. Pomocne jest także plastrowanie dynamiczne stopy i stawu skokowego za pomocą specjalnych, odciążających stopę taśm, tzw. kinesiotaping. Dużym wsparciem są także ortopedyczne wkładki na płaskostopie poprzeczne, uzupełniające zapadnięty łuk. Zapewniają one odpowiednie rozłożenie nacisku przedniej części podeszwy stopy na podłoże, co prowadzi do przywrócenia fizjologicznego ustawienia stopy i zniwelowania dyskomfortu związanego z uczuciem zmęczenia stóp.
Ćwiczenia na płaskostopie poprzeczne
Niezbędne są również ćwiczenia wzmacniające więzadła i mięśnie stopy, które wykonuje się w siadzie. Aby złagodzić ból i przywrócić oraz utrwalić łuk poprzeczny, należy wprowadzić ćwiczenia izometryczne i czynne stopy. Zaleca się m.in. unoszenie palcami stóp woreczka (drugim etapem może być przeniesienie go do przeciwnej ręki), zwijanie gazety, unoszenie pięt czy jednoczesne podnoszenie wewnętrznych brzegów stóp do góry oraz podkurczanie palców.
Przed rozpoczęciem wykonywania ćwiczeń warto zapisać się na rehabilitację, aby nauczyć się bezpiecznie i prawidłowo je realizować – podpowiada rehabilitant z Poradni Chorób Stopy.